Chinese marktprijzen worden nu vooral kunstmatig hoog gehouden

Voor de handel met China is 2021 een jaar geworden van extreme prijsschommelingen. Aangewakkerd door het coronavirus ontstonden er grote problemen in de handelsketen tussen West en Oost. Solar365 kijkt met Gerard Scheper, CEO van European Solar, terug op een abnormaal handelsjaar en naar de verwachtingen voor komend jaar. Daarbij waarschuwt hij wanhopig geworden handelaren voor de onbetrouwbaarheid van restpartijen.

Halverwege 2021 stegen de prijzen van zonnepanelen tot ongekende hoogten door een schaarste aan grondstoffen en een containertekort. De vraag naar grondstoffen was groter dan het aanbod, waardoor er grote tekorten ontstonden die de prijzen opdreven.

Daarnaast was er een 534 procent toename van de vrachttarieven op de route Shanghai – Rotterdam, terwijl de prijzen de andere kant op met slechts 43 procent waren gestegen. Containers stapelden zich op in Westerse havens, terugsturen was veel minder lucratief.

Maar ook toen meer containers richting de Chinese havens werden gestuurd, hielden Chinese partijen de prijzen hoog. Door monopolistische afspraken stabiliseerden de prijzen weliswaar, bleven ze onverminderd hoog.

De hoge prijzen en tekorten bleven langer aanhouden omdat de productiecapaciteit van veel Chinese PV-fabrikanten in de tussentijd was teruggeschroefd.

Het productieniveau herstelde echter zó snel dat de Chinese energievoorzieningen het niet konden bijbenen en er grote hoeveelheden stroomuitvallen ontstonden. Fabrikanten kregen te maken met energy cuts waardoor hun productie opnieuw omlaag moest. Zoveel zelfs dat dit de Europese energietransitie leek te bedreigen.

Sommige bedrijven werden tot maar liefst 75 procent in hun energievoorziening gekort, maar door een gigantische toename van de Chinese steenkoolproductie waren de energy cuts ook weer snel voorbij.

De timing viel echter samen met de Klimaatconferentie van Glasgow, waardoor het voor de Chinese regering niet opportuun was om dit toe te geven. Ook waren er veel Chinese partijen die baat hadden bij de hoge prijzen en alleen speculaties over energietekorten waren al genoeg om de prijzen omhoog te doen schieten.

Hoewel de prijzen weer voorzichtig begonnen te dalen in het laatste kwart van 2021, waarschuwt Scheper dat de bodemprijzen van pre-corona niet meer terug zullen keren. “Dat durf ik wel met 95 procent zekerheid te zeggen. Ergens hoort het ook bij een markt die volwassen aan het worden is dat je niet alles tegen bodemprijzen doet.”

Verschillende factoren blijven onzeker
Het hele jaar is de handel met China onrustig gebleven, en onrust “is nooit goed voor de handel”, zo memoreert Scheper. “Het blijft lastig te voorspellen waar de prijzen naartoe gaan, want in het tweede helft van dit jaar was er iedere maand wel weer een nieuwe ontwikkeling die de prijzen omhoog stuwde.”

Al lijkt de markt in China nu eindelijk enigszins tot bedaren te komen, de opkomst van de Omikron-variant kan zomaar weer roet in het eten gooien. “Dat is altijd een risico, maar in China leven ze de basisregels veel strakker na en als er toch een paar gevallen zijn, dan gooien ze alles weer dicht. De nieuwste variant leeft nu nog minder in China.”

Wat het oplossen van de energy cuts met de handel gaat doen, blijft Scheper in het bijzonder boeien. “Een aantal provincies heeft nog last van de naweeën, maar de impact is verwaarloosbaar. De markt verwacht dat het niet meer terugkomt, maar daar wil de overheid niet te veel mee te kopen lopen.”

Scheper ziet die prijsdaling zich nu al ontwikkelen, maar hoge prijzen zijn aantrekkelijk voor China. “Dat komt ook door de lage koers van de Chinese renminbi ten opzichte van de dollar.” Een variabele die volgens hem vaak wordt vergeten.

“Chinezen rekenen in dollars. Meestal is dat is een vrij stabiele verhouding, maar dat is dit jaar wel anders. Met een koers rond de 6,35 renminbi voor elke dollar, staat die nu op één van de laagste niveaus van het afgelopen jaar.”

Speculatie kan tot nieuwe schommelingen leiden
Op dit moment hebben de cijfers een dalende koers ingezet en Scheper denkt dat dit voorlopig nog zo zal blijven. “Ik denk dat we naar 9.000 dollar per container gaan begin 2022. Ook de materiaalprijzen dalen, waardoor 0,25 euro per wattpiek al mogelijk is in het derde kwartaal van 2022.”

Toch laten prijzen zich moeilijk raden en zal China weigeren te zeggen dat er een prijsdaling aan zit te komen. “Sommige mensen speculeren zelfs al op een prijsval, zoals die traditioneel voor de zomer komt als de projecten moeten worden aangesloten op het net voor de Chinese variant van de SDE, dan moeten ze de tweede helft van het jaar produceren voor de rest van de wereld”, aldus Scheper die hoopt dat deze speculatie uitblijft.

“Dan krijg je weer enorme schommelingen in vraag en aanbod. Dat heeft de prijzen de afgelopen anderhalf jaar sterk negatief beïnvloedt. Te veel speculatie maakt ondernemen heel lastig.”

‘Doe altijd minimaal een kleine steekproef’
Scheper ziet dat veel inkopers ingaan op aanbieding van Chinese fabrikanten die nog restpartijen in de haven hebben liggen. Hij pleit ervoor om hier terughoudend in te zijn en op zijn minst een kwaliteitscontrole op uit te voeren.

“Ik ben al jaren voorstander van controles in de fabrieken, ook in China. Sommige Nederlandse bedrijven laten dat daar al doen, zodat zij de kwaliteit krijgen die zij zelf willen leveren. Als een product goedkoop is dan is daar altijd een reden voor en als het eigenlijk te mooi om waar te zijn is, dan is dat vaak ook zo.”

Lees ook: Hoe herken je een microcrack?

Daarbij waarschuwt hij dat de gevolgen niet altijd direct zichtbaar zullen zijn. “Als er haarscheurtjes in de cellen zitten, dan gaat het echt wel een paar jaar goed. Maar wanneer grote zonne-energie-installaties worden ‘doorgegeven’ van projectontwikkelaar naar eigenaar, dan is het verstandig om nog een keer de kwaliteit te checken. Er zijn voorbeelden te over van projecten in Engeland en Duitsland waar de opbrengst 30 tot 40 procent lager is na een paar jaar.”

Met alle (juridische) gevolgen van dien, terwijl de energietransitie er ook niks mee opschiet. “Check daarom altijd goed wat je koopt. De installatie checken met Scope 12 wordt steeds meer standaard, maar of materialen deugdelijk zijn, wordt nauwelijks gecheckt. Als er een sticker van een bepaald merk opzit, dan geloven de partijen het wel.”

Scheper stelt dat daar niet gemakzuchtig mee om moet worden gesprongen. Zo hebben fabrikanten machines van verschillende leeftijden machines, dat levert verschillende kwaliteit op. “Dat hoeft niet slecht te zijn, maar check het. Check het aantal wattpiek dat een module heeft door een steekproef van zo’n 5 procent te doen en vertrouw daarbij niet blind op de gegevens die je aangeleverd krijgt.”

Gezien de bedragen die met grote zonne-energieprojecten gemoeid zijn, lijkt hem dit ook niet meer dan normaal. “Je koopt voor een paar ton panelen en dan vertrouw je de partij omdat de verkoper aardig is? Je moet zekerheid over je kwaliteit willen hebben”, zo besluit Scheper.